Skip to main content

Search

Passie voor Gezondheid: Frank de Wolf

Passie voor Gezondheid: Frank de Wolf

 “Ik ben tevreden wanneer we heel de cascade in kaart hebben gebracht, zodat we alzheimer en dementie in een vroeg stadium kunnen voorspellen en voorkomen”.

We worden steeds ouder, maar hoe zit het met de kwaliteit van leven in deze extra jaren? Gemiddeld leven we rond ons 65e levensjaar met twee chronische ziektes, en brengen we  onze laatste levensjaren veelal ziek door. Dit zorgt niet alleen voor enorme druk op de patiënt, maar ook op de omgeving en de maatschappij. Het Janssen Prevention Center richt zich dan ook op het voorkomen van ouderdomsgerelateerde niet-overdraagbare ziektes, met een focus op Alzheimer. Frank de Wolf is één van de 120 mensen die bij het Janssen Prevention Center meewerkt aan deze visie.

Van hiv naar Alzheimer

Frank is sinds 2012 werkzaam bij het Janssen Prevention Center als hoofd van het platform Prevention Markers. Daarnaast is hij als professor verbonden aan het Imperial College in Londen. Voor hij bij het Janssen Prevention Center begon, had Frank een succesvolle carrière in het hiv-onderzoek, als directeur bij de hiv monitoring stichting. Hier wordt de gezondheid van hiv-patiënten en de effectiviteit van interventies gemonitord.  Zijn kennis van grootschalig onderzoek om ziekteverloop te voorspellen, past Frank nu toe bij het Janssen Prevention Center. 

Minder lang ziek

Volgens de hypothese van James Fries, een gerenommeerd onderzoeker aan de Stanford University, lopen we voor ons 80e levensjaar een groot risico op leeftijdsgebonden aandoeningen. Na het 80ste levensjaar neemt dit risico af. Vanaf dat moment overlijden mensen vaak niet meer door ziekte, maar door ouderdom. Het lichaam geeft het op. Volgens Fries moeten we de periode van ziekte verkorten (compressie van morbiditeit) en is dit mogelijk  wanneer we de ontwikkeling van chronische ziektes vertragen. Samen met zijn team onderzoekt Frank op basis van deze hypothese hoe ze de periode van ziek zijn kunnen verkorten.

Voorkomen is beter dan genezen

In de huidige gezondheidszorg behandelen we mensen als zij ziek zijn. Maar dat is eigenlijk te laat. Bij het Janssen Prevention Center ligt de focus juist op het voorkomen van ziektes. De onderzoekers kijken naar  gezonde mensen en analyseren de voorspellers van ouderdomsgerelateerde ziektes, zoals Alzheimer. Door deze ziektes in een vroeg stadium te herkennen, kunnen interventies worden ontwikkeld waarmee de ontwikkeling van een ziekte wordt voorkomen, nog voordat het onherstelbare schade heeft veroorzaakt.

De afdeling van Frank doet onderzoek naar biomarkers die ziektebeelden kunnen voorspellen. “Wij volgen mensen in verschillende populatie studies en onderzoeken biologische parameters. Levensstijl wordt hier ook in meegenomen. Met wiskundige modellen onderzoeken we de risico’s van een ziekte, maar ook het effect van interventies.”

‘Epidemiologisch onderzoek is het mooiste wat je kan doen. We maken de vertaalslag naar de mens. Een brug tussen mens en muis’

Frank gebruikt in zijn onderzoek het principe van ‘biologische leeftijd’. Die leeftijd is niet afhankelijk van levensjaren, maar van gezondheidsstatus. De gezondheidstatus hangt af van verschillende factoren, zoals bijvoorbeeld de aanwezigheid van een ziekte en levensstijl. Om de biologische leeftijd te bepalen wordt gekeken naar biologische parameters zoals hart- en nierfunctie. “Wij onderzoeken welke factoren effect hebben op de biologische leeftijd. Een ziekte kan effect hebben op de biologische leeftijd, maar ook iemands levensstijl. Met die informatie bekijken we hoe we de biologische leeftijd kunnen verlagen.”

“We spelen als het ware met tijd.”

De uitdagingen

“Het lastige van preventie is dat mensen vaak pas in actie komen wanneer iemand ziek is. Dit fenomeen zien we ook bij Alzheimer. Wij willen juist gezonde mensen gezond houden, als het moet ook middels interventies. Dit is natuurlijk minder meetbaar”. Maatschappelijke acceptatie speelt volgens Frank een belangrijke rol. Een verandering in mindset. Hiernaast komt er ook een morele vraag om te hoek kijken: willen mensen weten dat ze een verhoogde kans op bijvoorbeeld Alzheimer hebben?

Daarnaast zijn er volgens Frank natuurlijk ook nog technische uitdagingen. “Het biomarkeronderzoek loopt voorspoedig, maar de testen moeten stabiel genoeg zijn, zodat mensen zelf analyses kunnen uitvoeren. Mensen willen immers meer grip hebben op hun eigen gezondheid. Kijk maar naar alle gezondheid apps”. Volgens Frank is er nog een lange weg te gaan, maar hij weet wat het eindpunt is. Langer gezond blijven.

“Het behandelen van gezonde mensen blijft een lastige discussie, maar ik heb er vertrouwen in. Het is bij infectieziekten immers ook gelukt. Veel mensen laten zich tegen infecties vaccineren.“

Toekomst van de zorg

Preventie kan een belangrijke oplossing zijn voor duurzame zorg. Frank noemt als voorbeeld hart- en vaatziekten, waarvan de incidentie enorm is gedaald door preventieve maatregelen.  “Momenteel is de periode van ziek zijn voor je dood lang en de meeste kosten worden in de laatste drie levensjaren gemaakt. Dit heeft een financieel effect op het zorgsysteem, maar ook een mentaal effect op de patiënt en omgeving. Als we de periode van ziek zijn kunnen verkorten, dan maken we mooie stappen. “

 “Ik ben tevreden wanneer we heel de cascade in kaart hebben gebracht, zodat we alzheimer en dementie in een vroeg stadium kunnen voorspellen en voorkomen”.